Vlaams vleermuizenrecord in fort Oelegem

Terug naar overzicht
Vleermuizen tellen in het fort van Oelegem (copyright: provincie Antwerpen - Vilda, Yves Adams)
di, 2014-01-14 10:03

Fort Oelegem te Ranst (Antwerpse Voorkempen) is één van de belangrijkste vleermuizenoverwinteringsplaatsen in Vlaanderen. Al 30 jaar worden hier bij elk jaarbegin de overwinterende vleermuizen geteld. Op 4 januari noteerden de vleermuizentellers er een absoluut recordaantal, voor het fort zelf en voor heel Vlaanderen: 1234 exemplaren, met o.m. 423 watervleermuizen, 212 baard/Brandt's vleermuizen, 437 franjestaarten, 101 ingekorven vleermuizen, 7 grootoorvleermuizen en 6 dwergvleermuizen. Nooit werden er, sedert men in Vlaanderen vleermuizen telt (1976),  op één plaats  zoveel wintervleermuizen samen gevonden...

INGEKORVEN VLEERMUIZEN

Wat Fort Oelegem bijzonder maakt zijn de relatief grote aantallen van bedreigde soorten zoals de franjestaart en de ingekorven vleermuis. In heel Vlaanderen worden er van deze laatste soort nog een 600 exemplaren geteld (450 in forten, 150 in mergelgroeven), een schamele fractie van wat de populatie honderd jaar geleden moet zijn geweest. De ingekorven  vleermuis, die haar naam dankt aan een knik in de buitenrand van het oor, is gebonden aan kleinschalig  cultuurlandschap en de zomerkolonies zaten vroeger hoofdzakelijk in boerderijen. Met het geleidelijk verdwijnen van dat landschap kregen ook de ingekorven vleermuizen het moeilijk.

 
HABITATEISEN
 
Fort Oelegem wordt sedert 1984 beheerd door de Werkgroep Fort Oelegem van de jongerenvereniging voor natuurstudie en milieubehoud Natuur 2000.  Gedurende het overwinteringsseizoen (midden oktober- begin mei)
wordt er zorgvuldig op gelet dat op de overwinteringsplaatsen, verspreid over het hele fort, voldaan wordt aan de eisen die de vleermuizen stellen aan hun habitat : volstrekte rust, duisternis, tegen 100% vochtigheid en een grottentemperatuur.  Rond Antwerpen bevinden zich in twee fortengordels nog enkele tientallen andere forten en redoutes die samen meer dan 5000 vleermuizen een winterverblijf bieden.  Dat zou nog een stuk beter kunnen, als er voor die complete ring een geïntegreerd vleermuisvriendelijk beheer zou worden gerealiseerd naar het voorbeeld van Fort Oelegem : erg nodig, omdat onze vleermuizen vandaag vooral lijden aan een tekort aan geschikte habitats...
 
GROTVLEERMUIZEN
 
Men schat dat er in Vlaanderen in het totaal een 12.000 overwinterende "grot"-vleermuizen voorkomen (de "boombewoners" dus niet meegerekend).  Hiervan zit de helft in de reeds vermelde Antwerpse fortengordels, een kwart in de Limburgse mergelgroeven en nog een kwart in kleinere locaties zoals bunkers, ijskelders, ruïnes, kelders en afwateringssystemen. Die vleermuizen behoren tot 17 verschillende soorten, waarvan meer dan de helft  bedreigd zijn.
 
OPENDEURDAG
 
Buiten het vleermuizenoverwinteringsseizoen stelt Natuur 2000 het monument en het bijbehorend natuurgebied van Fort Oelegem elk jaar van mei tot september op afspraak open voor geïnteresseerde bezoekers.  De vereniging organiseert er in die periode ook een aantal vleermuizen-infoavonden. Het bezoeksseizoen 2014 start op zondag 27 april met een opendeurdag. Meer informatie daarover vindt men op de websites natuur2000.be en fortoelegem.be.

Contactgegevens: 

Werkgroep Fort Oelegem: info@fortoelegem.be