Fort Sint-Marie

Terug naar overzicht

Fort Sint-Marie is een fort met een op-en-top maritiem karakter: in 1881 stond er de enige torpedo-installatie van België en tot kort kon je er studeren om kapitein te worden aan scheepvaartschool KTA Zwijndrecht-Cenflumarin.

Fort Sint-Marie vanuit de lucht (copyright: provincie Antwerpen - Vilda, Yves Adams)

Het fort vandaag

Sinds 1961 is het fort een basis van de Belgische zeemacht. Tot voor kort was er ook de middelbare school voor scheepvaart KTA Zwijndrecht – Cenflumarin gehuisvest. Momenteel is het fort niet toegankelijk.

Natuur

Wil je meer weten over de fauna en flora die in het fort vertoeven en de manier waarop ze beschermd worden? Klik dan hier.

Geschiedenis

Fort Sint-Marie is een van de oudste forten rond Antwerpen: het werd gebouwd vanaf 1584 in opdracht van Spaanse veldheer Alessandro Farnese om samen met het Fort Sint-Filips de Schelde te verdedigen en een drijvende vlotbrug over de Schelde te beschermen. Zowel Fort Sint-Filips als fort Sint-Marie maakten deel uit van de Staat-Spaanse linies.

In 1865 werd een nieuw fort gebouwd als onderdeel van de Grote Omwalling van Henri Alexis Brialmont en tussen 1881 en 1882 werd het fort voorzien van de enige torpedo-installatie in België.

Voor een uitgebreider overzicht van de geschiedenis van het Fort Sint-Marie kan je hier terecht.

In de buurt

De Defensieve Dijk verbindt het Fort Sint-Marie met het Fort van Zwijndrecht. Halverwege de dijk bevindt zich ook de Schans Halve Maan. De dijk is ideaal voor fietsers en wandelaars die van het landschap willen genieten.

Bereikbaarheid

Automobilisten en fietsers: via de Melseledijk (N450) en Kallo, of via de Scheldedijk.
Bushalte: Zwijndrecht KTA Cenflumarin of Zwijndrecht Electrabel

Digitaal Hoogtemodel

Sinds 2015 is het nieuwe Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen II beschikbaar. Dit is een kaart met gedetailleerde gegevens over de hoogteverschillen in Vlaanderen.

Een studie van de UGent, in opdracht van de provincie Antwerpen, ontdekte op basis van dit materiaal heel interessante nieuwe gegevens over het militair erfgoed rond Antwerpen. Zo blijkt dat er op en tussen de forten op verschillende plaatsen nog loopgraven aanwezig zijn. Deze loopgraven zijn duidelijk herkenbaar op de kaarten van het hoogtemodel.

De beelden hieronder tonen een luchtfoto van het fort naast een beeld van het hoogtemodel.

Adres: 
Scheldedijk 20
2070 Zwijndrecht
Antwerpen
Contactgegevens: 

Verlaten Kwartieren - Defensie

Scheldedijk 20
2070 Zwijndrecht

Kaarten: 
Plattegrond van het fort Sint-Marie in Zwijndrecht (copyright: provincie Antwerpen)
Forten Sint-Marie en Sint-Filips op de Ferrariskaart (18de eeuw) (copyright: Nationaal Geografisch Instituut, Brussel)
De forten Sint-Filips, Sint-Marie en De Perel op de kaart NGI 1860-1884 (copyright: Nationaal Geografisch Instituut, Brussel)
Fort Sint-Marie en de Defensieve Dijk met de schans Halve Maan op de kaart NGI 1860-1884 (copyright: Nationaal Geografisch Instituut, Brussel)