De meeste forten en schansen hebben vandaag geen militaire functie meer. Zij hebben echter - geheel of gedeeltelijk - een nieuwe functie gekregen: natuur, recreatie en/of cultuur.
Eigendom
Van de 34 resterende forten zijn er 17 eigendom van een lokale overheid, een overheidsbedrijf (fort Sint-Filips van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen), een samenwerkingsverband van de provincie Antwerpen met lokale overheden (het fort van Duffel van de vzw Kempens Landschap, fort van Broechem voor gebruik door Campus Vesta) of van de Vlaamse overheid (fort Steendorp van het Agentschap voor Natuur en Bos Oost-Vlaanderen en een deel van fort 7 van het Agentschap voor Natuur en Bos Antwerpen).
Zo zijn de steden Antwerpen, Lier en Mortsel en de gemeenten Beveren, Borsbeek, Edegem, Nijlen, Puurs en Wommelgem eigenaar van één of meerdere forten op hun grondgebied.
Het Ministerie van Defensie bezit nog acht forten: het fort van Brasschaat, Breendonk, Kapellen, Kruibeke, Schoten, Sint-Marie en Zwijndrecht.
Natuurpunt vzw is eigenaar van het fort van Walem en de schans van Smoutakker. Acht forten zijn particulier bezit: het fort van Bornem, Ertbrand, Haasdonk, Koningshooikt, Oelegem, ’s-Gravenwezel, Sint-Katelijne-Waver en Stabroek.
Tien van de vijftien resterende schansen zijn particulier bezit: schans 16 en 17, Bosbeek, Dorpveld, Drijhoek, Halve Maan, Landmolen, Lauwershoek, Oudaan en Tallaart. Drie schansen zijn eigendom van de plaatselijke overheid: Brilschans en schans Jeugdherberg van de stad Antwerpen, en de schans van Schilde van de gemeente Schilde. De schans van Puurs is eigendom van de parochie Sint-Pieter, en de schans Smoutakker van Natuurpunt vzw.
De Antitankgracht wordt eigendom van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).
Beheer en gebruik
De meeste forten worden beheerd door de eigenaar. Sommige eigenaars besteden het beheer geheel of gedeeltelijk uit via een beheerovereenkomst met een vzw, bijvoorbeeld met Natuurpunt voor een vleermuisreservaat. Daarnaast zijn er heel wat verenigingen actief in de forten en hun directe omgeving. Dit omhelst onder meer vissersverenigingen, schietclubs, verenigingen voor het bewaren van militair erfgoed, enz.
Op de pagina’s over de forten kun je bij elk fort of elke schans meer informatie vinden over de eigenaars en beheerders.
Privéondernemers
8 van de 34 resterende forten zijn in privébezit. De meeste van deze 8 forten zijn niet toegankelijk omdat ze niet gebruikt worden, zoals de forten van Oelegem en Haasdonk. Of ze worden gebruikt voor bewoning of verblijfsrecreatie: de forten van Bornem, Ertbrand, ’s-Gravenwezel en Sint-Katelijne-Waver.
In het fort van Koningshooikt is er een café en dancing gevestigd, maar je kunt er ook deelnemen aan airsoft-, paintball- of motorcrosswedstrijden. Paintball en lasergames staan ook op het programma in het fort van Stabroek, waar ook plaats is voor recepties. De firma Argex ontgint een kleiput in het fort van Kruibeke.
10 van de 15 resterende schansen zijn in privébezit. De schansen Dorpveld, Halve Maan, Landmolen en Oudaan worden bewoond, al dan niet met het historische schansgebouw geïntegreerd in de later gebouwde woning(en).
De schans Tallaart wordt gebruikt als magazijn voor bouwmateriaal. In de schans Drijhoek zijn er een discotheek en een winkel gevestigd. Een landbouwbedrijf maakt gebruik van de schans Bosbeek.