De Antitankgracht werd net voor de Tweede Wereldoorlog aangelegd om Duitse tanks tegen te houden. Gelukkig is dat vandaag niet meer nodig, maar het levert ons wel een mooie locatie op om door te fietsen.
De Defensieve Dijk verbindt het Fort van Zwijndrecht met het Fort Sint-Marie en halverwege bevindt zich de Schans Halve Maan. Vandaag wordt de dijk erkend als beschermd landschap en is het de ideale plek voor wandelaars en fietsers.
Fort 1 Wijnegem was één van de acht Brialmontforten. Het fort heeft plaats moeten maken voor de Turnhoutsebaan en een winkelcentrum dat later Wijnegem Shopping Center zou worden. Op die manier is dit het enige fort dat volledig verdwenen is.
Fort 2 Wommelgem is één van de acht bakstenen forten die gebouwd werden door Henri Alexis Brialmont. Na meer dan 150 jaar bruist het fort nog steeds van leven: vandaag zijn er vijf musea en talloze verenigingen gevestigd.
In het oudste fort van de Grote Omwalling valt heel wat te beleven: van discgolfen en leuke feesten tot wandelen en rustig uitblazen in een zomerbar.
Fort 4 Mortsel is one of the seven remaining Brialmont forts: forts that were built in 1860-1864 from brick and sandstone. The fort domain is now a park and you can visit the fort itself with a guide.
Van militair domein tot coworking space en vleermuizenreservaat: dit fort heeft een hele transformatie ondergaan. Het domein vormt samen met Hof Ter Linden één groot park.
Fort 6 Wilrijk was een van de forten gebouwd door Henri Alexis Brialmont in 1860-1864. Vandaag wordt het gebruikt als campus Drie Eiken van de Universiteit Antwerpen.
Fort 7 Wilrijk is een van de weinige Brialmontforten die zich in een slechtere staat bevindt. Het fort is dan ook enkel toegankelijk onder begeleiding.
Na meer dan 150 jaar is Fort 8 Hoboken nog steeds een van de best bewaarde Brialmontforten. Deze mooie locatie wordt door Outfort ter beschikking gesteld voor feesten, seminaries en teambuildingactiviteten.
Fort Liefkenshoek is een van de oudste én belangrijkste forten rond Antwerpen. Nu kan je de geschiedenis van het fort herbeleven dankzij het museum dat er gevestigd is.
Meer dan 150 jaar na de bouw van Fort Noordkasteel is er nauwelijks nog iets te merken van de opschudding die er mee gepaard ging. De locatie is nu niets meer dan een mooie groene zone in het midden van de haven.
Vroeger was Fort Sint-Filips een belangrijk deel van de Scheldeverdediging, maar nu is het erg aangetast door de tand des tijds en de omringende petrochemie-industrie.
Fort Sint-Marie is een fort met een op-en-top maritiem karakter: in 1881 stond er de enige torpedo-installatie van België en tot kort kon je er studeren om kapitein te worden aan scheepvaartschool KTA Zwijndrecht-Cenflumarin.
Het Fort van Bornem is het laatst gebouwde fort van de fortengordel en zag weinig actie tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ook vandaag staat de rust er centraal: het domein wordt nu gebruikt voor verblijfsrecreatie.
Al meer dan 100 jaar is het Fort van Brasschaat een militair domein. Momenteel zijn er weinig activiteiten en vinden vleermuizen er hun thuis.
Het Fort van Breendonk is ingericht als nationaal gedenkteken en museum. Oorspronkelijk was het fort tijdens de Tweede Wereldoorlog het hoofdkwartier van het Belgische leger, maar al snel werd het gebruikt door de Duitse Gestapo als overgangskamp voor verzetslui en Joden.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het Fort van Broechem heel zwaar beschoten maar ook nu maakt het fort nog heel wat avonturen mee: het wordt gebruikt voor veiligheidsoefeningen rond gijzelingen en reddingsacties. Daarom is het niet toegankelijk voor het publiek.
Het spoorwegfort van Duffel is nu een belevingscentrum voor bezoekers, maar het is ook het ideale vertrekpunt voor wandel- en fietstochten. Ontdek de boeiende geschiedenis van het fort dankzij de leuke tentoonstelling!
In 1914 was het Fort van Ertbrand op volle sterkte, maar het spannendste moment kwam pas na de Tweede Wereldoorlog: toen werd het fort gebruikt door de Belgische Ontmijningsdienst.
Dankzij wat geluk is het Fort van Haasdonk ontsnapt aan de verwoesting van de twee wereldoorlogen. Tegenwoordig is het fort in vrij slechte staat en is het niet toegankelijk.
Al meer dan 120 jaar is het Fort van Kapellen militair domein. Het fort is dus niet toegankelijk, maar op reservatie kan je er wel met speciale spoorfietsen door de bossen reizen tot het Fort van Brasschaat en terug.
Het Fort van Kessel kreeg het zwaar te verduren door de Dikke Bertha-kanonnen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Nu is het een recreatiegebied en kan je het fort bezoeken met een gids.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd er in het Fort van Koningshooikt veel geschoten. Nu nog steeds, maar dan met replica's: het fort is nu een airsoftparadijs.
Het Fort van Kruibeke werd gebouwd in 1870 en is na bijna 150 jaar nog steeds grotendeels militair terrein. Het domein is in die tijd sterk veranderd, onder andere om plaats te maken voor een ontginningsput voor klei.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het Fort van Lier zwaar beschoten door de Duitse Dikke Bertha’s. Vandaag weerklinken er nog altijd schoten in het fort: het fort biedt onderdak aan heel wat verenigingen, waaronder drie schietclubs.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het Fort van Liezele door het terugtrekkende leger helemaal geïsoleerd. Later werd het een voedseldepot, dan een gevangenkamp en nu is het een museum! Dankzij een boeiende tentoonstelling ontdek je de bewogen geschiedenis van het fort.
Het Fort van Lillo is hét bewijs dat de forten niet kapot te krijgen zijn. Terwijl de rest van het dorp plaats heeft moeten maken voor de haven van Antwerpen, staat het fort er nog steeds. Gevolg: een piepklein dorpje met de naam Lillo-Fort op het fortdomein.
Om het fort niet onbeschadigd in de handen van de tegenstander te laten vallen, blies het Belgische leger tijdens de Eerste Wereldoorlog zelf een deel van het fort op. Nu is het domein een recreatiegebied en wordt het gebruikt door verenigingen.
Hoewel het Fort van Oelegem nog niet klaar was bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog heeft dat het fort niet belet om deel te nemen aan het conflict. Nu heerst er enkel nog rust op het domein: het fort is een vleermuizenreservaat geworden.
Na meer dan 120 jaar is het Fort van Schoten nog altijd militair domein. Dit bakstenen en betonnen fort wordt enkel gebruikt als overpompinstallatie voor kerosine en is dus niet toegankelijk.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het Fort van Sint-Katelijne-Waver erg zwaar beschadigd. De gebouwen verkeren in slechte staat en worden gebruikt door kunstatelier ’t Fort.
Het Fort van Stabroek mag dan wel weinig actie gezien hebben tijdens de twee wereldoorlogen, nu organiseert Stafort er talloze avonturen. Van paintball tot discgolf, in Stabroek vindt ieder wat wils.
Van fabriek voor oorlogsgassen tot oefenterrein voor het leger: het laatst gebouwde bakstenen fort in België heeft heel wat verschillende soorten gebruik gezien. Het fort wordt nu gebruikt als vleermuizenreservaat met meer dan 1200 exemplaren.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog kon het fort vijf dagen lang stand houden tegen het Duitse leger, maar daardoor werd het wel zwaar beschadigd. Vandaag is het fort zo bouwvallig dat het niet toegankelijk is.
Omringd door weidse velden valt het fortdomein onmiddellijk op in zijn omgeving. In dit mooie fort zijn alle historische gebouwen nog aanwezig, maar het wordt nog steeds gebruikt door het Ministerie van Defensie – niet toegankelijk dus…
Van de oorspronkelijke gebouwen schiet er in het Fort van ’s-Gravenwezel niet veel meer over. Het domein is nu het verblijfsrecreatiegebied Schildestrand en de thuisbasis van mandolineclub De Krikskes vzw.
De Schans Bosbeek in Sint-Katelijne-Waver kreeg het zwaar te verduren tijdens de Eerste Wereldoorlog. Tegenwoordig wordt de schans gebruikt als stal.
De Schans Brilschans is een van de enige overblijvende delen van de Grote Omwalling. Ondertussen wordt het gebruikt als stadspark.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog hield de Schans Dorpveld een week stand. Nog steeds worden de overleden soldaten jaarlijks herdacht aan het monument aan de toegangspoort.
Het hedendaagse gebruik van de Schans Drijhoek staat in sterk contrast met de militaire doeleinden waarvoor het meer dan honderd jaar geleden gebouwd was: nu is de schans een discotheek en bloemenwinkel.
De Schans Halve Maan is een van de oudste schansen rond Antwerpen en werd gebouwd samen met de Defensieve Dijk. In tegenstelling tot de Defensieve Dijk zelf, is de schans niet toegankelijk.
De meeste forten en schansen zijn bewaard tot op heden. Niet allemaal hadden dat geluk. De schans van Letterheide werd in 2009 afgebroken om plaats te maken voor de technische dienst van de gemeente Puurs.
Samen met de Schans Brilschans is dit de enige resterende schans van de Grote Omwalling. Vroeger stond er een jeugdherberg nu zijn de gebouwen in gebruik als lagere school en een kinderdagverblijf.
Na meer dan 100 jaar is Schans Oudaan nog steeds in erg goede staat. Het domein is een natuurgebied geworden en is privé-eigendom. De schans is dus niet toegankelijk.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Schans Smoutakker opgeblazen door het Belgische leger. Nu is het, naast de Schans van Schilde, de enige schans rond Antwerpen die beschermd wordt als habitat voor vleermuizen.
Zodat ze niet gebruikt kon worden door de vijand, blies het terugtrekkende Belgische leger de Schans Tallaart op tijdens de Eerste Wereldoorlog. Tegenwoordig wordt de schans gebruikt als opslagplaats en is ze dus niet toegankelijk.
De Schans van Landmolen werd samen met de Schans van Lauwershoek gebouwd in 1909-1912 tussen het Fort van Steendorp en het Fort van Haasdonk. Vandaag is het domein privébezit en is het dus niet toegankelijk.
Meer dan 100 jaar later is de Schans van Lauwershoek nog steeds intact. Het domein wordt alleen gebruikt voor de zendmast die er staat en is toegankelijk. Het gebouw zelf is afgeschermd met prikkeldraad.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd er vanuit de Schans van Massenhoven onderhoudsvuur geschoten op het Duitse leger.
Heel wat forten en schansen kregen intussen een andere invulling. Een van de meest verrassende transformaties is die van de Schans van Puurs: tot 1954 was het nog militair domein, nu is het een speeltuin met cafetaria.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de Schans van Schilde opgeblazen door het Belgische leger. Nu is het, naast Schans Smoutakker, de enige schans rond Antwerpen die beschermd wordt als habitat voor vleermuizen.
